Nochtans zijn de gelijkenissen legio. Ze rijpen beide verplicht langer dan een jaar sur lie, ze worden beiden van Pinot en Chardonnay gemaakt, ze zijn bij uitstek de duurste van het pak, maar er is een cruciaal verschil, vertelt ons Maurizio Zanella van het huis Ca’del Bosco..

“Franciacorta was tot WOII een regio van houthakkers, landbouwers met tussen bossen en akkers af en toe een clos met een buitenverblijf van een of andere jagende edele uit Milaan of Venetië,” gaat Zanella verder. “Mijn vader woonde in een huis te midden van het bos, vandaar de naam, Ca’del Bosco. Er werd nauwelijks wijn verbouwd. Alleen de edelen plantten wat wijnstokken voor privédoeleinden binnen hun ‘warme’ ommuurde domeinen. Dat was stille wijn. De eerste die het waagde om een mousserende wijn te maken in de streek was Guido Berlucchi, ook een man van adel.”

Gezien Franciacorta een relatief koele regio is in Lombardije, was mousserende wijn een voor de hand liggende optie, dat was goed gezien door Berlucchi’s oenoloog, Franco Zilliani. Bovendien voelden een aantal Franse druivenrassen er zich thuis zoals de Pinot-variëteiten en de Chardonnay. De eerste millésimes waren nauwelijks te drinken, maar vanaf 1961 was Berlucchi tevreden met het resultaat. Op de fles prijkte toen nog de vermelding “Méthode Champenoise”. Franciacorta werd stilaan een succes: eerst in eigen regio, dan in Italië en tenslotte veroverde men de wereld. Maar denk nu niet dat we hier over een wijnregio à la Champagne spreken: anno 2018 zijn er in totaal slechts 2.200 hectare beplant.

In 1990 werd de naam “Méthode Champenoise” verboden in de EU maar Champagne deed een toegift naar de andere (Franse) producenten, voortaan mochten zij de naam “Crémant” gebruiken voor hun mousserende wijnen die het resultaat waren van een tweede gisting op fles (met doorgaans minder druk), een naam die in feite afkomstig is van een grand cru-dorp in Champagne: Cramant. De naam “Crémant” werd echter ook in Franciacorta gebruikt voor de mousserende wijnen met minder druk. De producenten Bellavista en Ca’del Bosco lanceerden in 1990 daarom de term “Satèn”, die 10 jaar later door het Consorzio werd geofficialiseerd. Goed om weten: een Satèn is altijd een Blanc de Blancs (minimum 50% Chardonnay, aangevuld met Pinot blanc), meestal met minder druk op de fles en met een langere rijpingstijd “sur lie”: minstens 24 maanden.

Interessant om weten is dat de twee grootste producenten, Berlucchi en Ca’del Bosco, momenteel in een bio-conversie zitten. Dat betekent dat over enkele jaren zowat de helft van de Franciacorta-wijngaarden biologisch gecertificeerd zullen zijn en dat moet zowat een wereldrecord zijn voor een appellatie zijn met meer dan 50 producenten.

Het merkwaardige is dat Zanella graag de nadruk legt op het feit dat Franciacorta NIET de champagne is van Italië, en dat WIL het trouwens ook niet zijn. Hij zet zelfs graag de verschillen in de verf en hij ziet er vier belangrijke. Ten eerste is er een verschillend terroir met een ander klimaat en een verschillende ondergrond die minder productief is. Ten tweede zijn slechts 2 van de drie belangrijke druivenrassen identiek. In de Champagne gebruikt men Pinot meunier als derde druivenras. In Franciacorta is dat de Pinot blanc. Ten derde moet Franciacorta langer rijpen: minstens 18 maanden tegenover 12 maanden voor Champagne en als een gevolg van al het voorgaande: de gemiddelde Franciacorta krijgt een suikerdosage mee van slechts 2 à 5 gram tegenover 6 à 12 voor een Champagne.

Tenslotte mag er ook geproefd. Begin juli stelde Maurizio Zanella zijn Cuvée Prestige (de hoofdcuvée in feite) voor in Brussel bij Senza Nome*. Een blend van 75% Chardonnay aangevuld met 15% Pinot nero en 10% Pinot bianco. De tweede fermentatie en de rijping op fles namen 25 maanden in beslag. Deze mousserende Italiaan heeft finesse, structuur en evenwicht met een lichte fruitretour in het middenpalet. Minder dan 4 gram dosage. Zonder te willen vergelijken: dit is een mooi alternatief voor de betere champagne.

Laatste merkwaardig detail: Cà del Bosco is begonnen met het witte druivenras Erbamat aan te planten. Wat is het belang van deze aanplant? Zanella: “Het is een druif met tweemaal zoveel zuren als andere witte druiven en ik zie dit oude druivenras als een wissel op de te warme toekomst.” Officieel mag er sinds vorige zomer 10% Erbamat in de Franciacorta-blend zitten.

• Cà del Bosco Cuvée Prestige vindt u bij Young Charly tegen €33,95